Nhiều bạn trẻ tốt nghiệp các ngành ngoại thương, QTKD, kinh tế đối ngoại, báo chí, có mục tiêu tìm hiểu & muốn vào làm ở các agencies quảng cáo, nhưng lại chưa biết apply vào vị trí nào phù hợp. Một số bạn đã inbox hỏi Bold, nay xin trả lời chung ở đây, hy vọng rằng sẽ giúp phần nào cho các bạn trong việc định hướng nghề nghiệp cho mình nhé.
Nếu là “dân Creative” (Designer/ Copywriter/ Content writer), là các bạn chủ yếu học & tốt nghiệp chuyên ngành graphic design của các trường như Kiến Trúc, RMIT, Văn Lang, Hồng Bàng, Hoa Sen, FPT Arena, hoặc các bạn có khiếu viết lách tốt nghiệp các trường KHXHNV, khoa báo chí..v..v, các bạn này thì rất dễ xác định sẽ apply vào phòng Creative của agency quảng cáo để bắt đầu vị trí Designer, Copywriter hoặc Content Writer.
Vậy những bạn trẻ không thuộc nhóm Creative như trên sẽ apply vào những vị trí nào ở agency quảng cáo? Bạn có thể đầu quân bằng cách apply làm intern ở bộ phận Client Service hoặc bộ phận Strategic Planning. Vậy hãy cùng tìm hiểu xem chức năng của 2 bộ phận trên là gì, để xem bạn thích cái nào nhất, rồi bạn có thể apply vào làm intern ở agency để "dò đường đi nước bước" của từng bộ phận, rồi sau thời gian intern các bạn có thể cân nhắc để chuyển đổi, hoặc chính thức xin vào làm công việc mà bạn thấy thích, thấy phù hợp với mình nhất.
Để các bạn hiểu rõ hơn về chức năng của mỗi bộ phận, B xin mô tả như sau, hơi dài chút, bạn chịu khó đọc nha.
Đầu tiên là Client Service (trong ngành quảng cáo thì gọi ngắn gọn là Account): bộ phận này sẽ có các vị trí từ Account Executive (ngôn ngữ ngành thân thương gọi tắt là AE) cho đến Group Account Director. Nhiệm vụ của từng vị trí theo từng level dĩ nhiên sẽ khác nhau, nhưng Account thường được coi là “Client nằm vùng”, hoặc tiếng Anh gọi là “On behalf of Client at Agency”. Account phụ trách một Client (hoặc chẻ nhỏ xuống hơn, là 1 brand) thì người Account sẽ coi brand đó như con đẻ của mình để nắm rõ tất tần tật các yêu cầu công việc mà Client giao phó cho Agency của mình, ví dụ từ Strategic Planning, Communication Planning, Branding, Media Planning & Buying, Production v.v….rồi từ đó brief cho các bộ phận có liên quan để triển khai công việc. Đây là bộ phận “cầm tiền đi chợ” cho Client nhưng phải đảm bảo mang lại lợi nhuận cho Agency, phân bổ ngân sách sao cho Client tối ưu hoá ngân sách bỏ ra nhưng Agency phải có lợi nhuận, vì ngân sách của Client chính là nguồn nuôi sống Agency. Hơn hết, Account chính là bộ phận kết nối Client với Agency, cuộc hôn nhân giữa Client với Agency có cơm lành canh ngọt, có gắn bó dài lâu hay sớm tan đàn xẻ nghé chính nhờ một phần rất lớn từ Account. Vì sao? Vì quy trình làm việc giữa Client và Agency đều phải thông qua Account là đầu mối, Client không được chen ngang liên lạc trực tiếp với các bộ phận khác trong Agency mà không thông qua Account, mọi thông tin từ Client đều phải truyền đạt tới Account trước tiên. Ví dụ idea của Creative hay hoặc dở thì Client cũng sẽ “nắm đầu” khen ngợi hoặc than phiền với Account, Strategic Planning hoạch định chiến lược chưa đúng hướng thì Client cũng sẽ email trách Account “brief team trong nhà làm sao mà ra dở như vầy? Bộ Account hổng hiểu brief của Client hả?”. Hoặc giả dụ team Production trong giai đoạn sản xuất Key visual hoặc Clip hoặc TVC gì đó mà không chịu chỉnh màu thêm, không chịu shoot thêm 1 chút, không chịu extra cái này, không chịu extra cái kia, rồi client chê production house gì kỳ cục? Chửi ai nghe? Account nghe! Nghệ sĩ thu voice thu không tốt, hoặc edit có lỗi, Client chửi Production team, rồi quay ra chửi tại sao lại dùng Production house này, Post house nọ, v.v.. ai nghe? Account nha! Đi shoot hoặc đi làm hậu kỳ, công tác hậu cần như ăn uống, đưa đón có không tốt, Client than phiền v.v.. ai nghe? Account chứ ai! Đó là về phía external là Client, còn về phía Agency thì Creative khi bị chê idea, khi bị Account kêu revise layout, chỉnh sửa idea là quay ra than phiền Client nhưng ai nghe? Còn ai ngoài Account! Hoặc thiết kế xong rồi ai đi gửi Client? Account gửi. Ai giải thích layout, idea với client? Account do it!!!! Rồi Creative gửi bài trễ deadline, Client quay ra chửi agency, ai nghe? Còn ai ngoài Account thân thương? Mà Account còn hay bị nói là bồ câu đưa thư, mà thỉnh thoảng đưa lộn nên bị Creative gọi là “ờ cow”. Nên, nghề Account là một công việc giống như Thần nữ dâng ngũ linh kỳ, dâng sao cũng bị chửi, hở cái là bị chửi trước cho đã rồi nghe thanh minh, thanh nga sau (nói hơi phóng đại nhưng cũng là sự thật đó các bạn). Client thường khi thấy mặt AE hoặc AM (Account Manager) là nhắc deadline, thấy mặt cô AD (Account Director) thì sẽ đòi trả giá, kiểu “Brief này có gì phức tạp đâu mà agency charge phí cao quá, thôi hết năm nay khỏi retainer nữa nha để tui qua agency kia charge giá rẻ rề mà còn hay bonus thêm này nọ!”, còn Client thấy mặt trùm cuối Client Service Director thì là “Bộ agency dạo này có client khác hay sao mà bỏ bê bên này quá nha!”...
Có thể nói công việc của Account tại Agency như một người điều phối, điều phối toàn bộ công việc và soạn những bản brief cho các team liên quan bên trong nhà Agency. Account phải đánh giá được bản Client brief từ nhà Client gửi qua như vậy đã ổn chưa? Rồi trở về nhà Agency phải lớp lang theo trình tự: bắt đầu từ Planning team đưa ra cái định vị proposition có hay, có stand out chưa? Có đủ để gợi cảm hứng cho team Creative để mần bài chưa? Sau đó đến idea của Creative có “on brief”(đúng brief) chưa? Idea phải có optionsss cho khách hàng chọn nha – option an toàn đúng brief nè, option good hơn chút nè, và option thiệt là wowww nè để khách hàng thấy tay nghề team creative của mình chứ! Nên, nếu bạn chọn nghề Account là phải biết đó là nghề làm dâu trăm họ, đứng mũi chịu sào. Trong mọi hoàn cảnh, Account phải luôn luôn thảo mai & bình tĩnh, thần thái phải luôn dịu dàng dù nhiều khi chỉ muốn la làng. Học đi đứng khoan thai dù tonardo sau đít, dịu ngọt với từng team nhất là khi cần nộp bài cho client sớm hoặc khi kêu chỉnh bài. Học hét ra lửa khi cần (ví dụ team khác trễ deadline, creative làm sai brief, supplier trở mặt v.v..). Khi bạn bị Client nói như tát nước, xóc tới óc vậy đó, rồi bạn hậm hực 1, 2 thề thốt không thèm nhìn mặt, nhưng khi kêu qua nghe brief lần sau đố bạn dám không đi. Nên chuẩn bị tâm lý để bước vô thành trai/ gái ngành. Tuy nhiên cũng có rất nhiều client cực kỳ cute phô mai que, rất dễ thương khi làm việc với agency, khi đó nên cám ơn đời nha. Nhưng thôi an ủi một điều là nghề này tuy cực, nhưng được cái cũng mệt. Được cái đi làm giờ giấc thoải mái, ăn vận càng đẹp càng tốt, váy dài váy ngắn, tank top, 2 dây, miễn style và đẹp, và hợp cảnh, hợp mood là được hết nha. Và quan trọng là khi đã được rèn luyện vài ba năm từ bộ phận Account trong Agency rồi, thì bạn sẽ thấy mọi khó khăn trở ngại khác chỉ là muỗi thôi. Vì trên thực tế, hình ảnh 1 người Account giỏi thường được nghĩ đến như là 1 người lanh lẹ, vui vẻ, biết cương nhu đúng lúc, biết sâu hiểu rộng vì phải như thế mới có đủ trình chém với khách hàng và chặt chém lại các phòng ban trong nhà được. Và 1 người Account giỏi sẽ được Client rất tin tưởng và các phòng ban internal nể trọng, oách lắm chứ chẳng đùa đâu.
Hoặc, nếu bạn có đam mê về research, thích phân tích, tìm hiểu tâm lý người tiêu dùng, thì Strategic Planning là đích đến của bạn. Bộ phận này có nhiệm vụ tìm hiểu nhu cầu và tâm lý của người tiêu dùng để tìm ra được định hướng truyền thông, là tiền đề cho công việc sáng tạo của team Creative qua bản Creative brief thần thánh. Bạn cần biết từ intern đến Strategic Planning Director là một chặng đường rất dài, cần tích luỹ kinh nghiệm chinh chiến, kinh nghiệm sống, vốn hiểu biết về chuyên môn, vốn sống, sự trải nghiệm. Và tất nhiên, lương bổng sẽ đi theo chất lượng của công việc mà bạn mang lại. Nghe thì có vẻ bộ phận này không múa kiếm tứ bề như Account, nhưng là bộ phận cực kỳ quan trọng của bất kỳ 1 chiến dịch quảng cáo nào. Nếu bạn muốn làm Strategic Planning thì ngoài điều kiện tiên quyết là một tư duy logic và khả năng phân tích sắc bén, bạn còn cần phải biết những yếu tố sau: sau khi nghiên cứu, tìm kiếm, phân tích thông tin từ công thức 4Cs (company, competitor, consumer, category) thì bạn phải chỉ ra vai trò, bản chất và nội dung cần phải hoạch định, định hướng cho Client về cách đánh, cách đi, định hướng cho team Creative để làm idea. Định hướng với đầy đủ data, rationale thuyết phục, và hoàn toàn phải có cơ sở của việc, đọc, đúc kết, dẫn chứng dữ liệu. Sai là .....ăn cho hết.
Vậy giờ bạn nhìn lại xem mình muốn bơi ở trong bộ phận nào của agency, ngoài Creative là rõ ràng rồi, còn bộ phận Account, hay Planning, bạn thích bơi ở đâu?
Account hay Strategic Planning đều là những công việc thú vị, cùng với Creative, và team Media tạo nên bức tranh toàn cảnh của môi trường Agency. Và làm sao để bạn cưỡi ngựa một vòng, đi qua hết 4 quy trình đó một cách khái quát nhưng cô đọng để hiểu được gốc rễ của vấn đề là hiểu được Client brief, hiểu được và làm được cơ bản Creative brief, biết quy trình làm Big idea như thế nào, và chạy bài trên các Channel ra sao?
Bạn tham khảo thêm nhiều thông tin bổ ích tại đây nhé: http://bit.ly/3qK0DOH
