“Dân bản địa” hay “Dân nhập cư”: Bạn là ai trong thời đại kỹ thuật số?

Thuật ngữ Digital Natives - người bản địa kỹ thuật số và Digital Immigrants - người nhập cư kỹ thuật số lần đầu được nhắc đến trong tạp chí On the Horizon (MCB University Press) được xuất bản vào năm 2001 bởi nhà tư vấn giáo dục Marc Prensky. Trải qua hơn 20 năm, tài liệu về "dân bản địa" và "dân nhập cư" của Prensky đã có những đóng góp quan trọng trong nhiều lĩnh vực như marketing, quản lý nhân sự.

Cùng tìm hiểu cách phân loại và vai trò của hai nhóm thế hệ người dùng này trong bài viết dưới đây.

Theo Prensky, Digital Immigrants tương tự như những người nhập cư đến một vùng đất mới, họ được tiếp xúc và học tập ở một môi trường hoàn toàn xa lạ. Và một thời gian thích ứng, nhóm người này vẫn sẽ giữ lại những đặc điểm của mình trong quá khứ ở một mức độ nào đó vì họ không thể hiểu hoàn toàn về kỹ thuật số như nhóm người bản địa.

Mặt khác, nhiều chuyên gia khác lại cho rằng, tuổi tác không phải yếu tố quyết định để phân loại Digital Natives và Digital Immigrants, mà thay vào đó là phạm vi hoạt động trực tuyến của hai nhóm đối tượng này. Trên thực tế, không phải tất cả những ai sinh sau năm 1980 đều được làm quen và cảm thấy thoải mái với các công cụ kỹ thuật số, ngoài ra có một số người khá tự tin vào khả năng của bản thân ở thời đại mới nhưng lại thường thiếu đi những kỹ năng quan trọng. Do đó, các chuyên gia đã phát hiện ra rằng: khả năng bẩm sinh của “dân bản địa số” mà Prensky nhắc đến thực chất là sản phẩm được tạo ra bởi phạm vi sử dụng, kinh nghiệm, năng lực bản thân và quá trình giáo dục trong thế giới kỹ thuật số.

Để có cái nhìn toàn diện hơn, sau đây là một số đặc điểm, hành động và lối suy nghĩ phổ biến của hai nhóm đối tượng này:

Việt Nam nằm trong Top 10 quốc gia có số dân bản địa kỹ thuật số nhiều nhất thế giới

Bên cạnh hai thuật ngữ Digital Natives và Digital Immigrants, các chuyên gia còn giới thiệu thêm một nhóm đối tượng khác đó là “người ngoài hành tinh” - Digital Aliens - những người ra đời trước khi có các phát minh về công nghệ kỹ thuật số và cố gắng thích nghi với những tiến bộ này nhưng đôi khi bị “quá tải”.

Sau khi đã xác định tệp khách hàng của bạn là ai trong chiến dịch digital marketing, điều quan trọng lúc này đó là lựa chọn những chiến thuật phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Ngoài ra, đối với nhóm “người ngoài hành tinh”, bạn cần xây dựng lòng tin đặc biệt với khách hàng vì những người này khá đa nghi, kỹ tính và ưu tiên sự minh bạch trong việc truyền tải thông tin, cũng như đang tìm kiếm các khoản đầu tư dài hạn.

Hãy lắng nghe “ngôn ngữ” riêng của khách hàng và quan sát những gì họ đang làm, những mong muốn của họ để lên kế hoạch cho chiến dịch marketing một cách chuẩn-chỉnh!

Không chỉ đóng vai trò quan trọng về mảng tiếp thị, sự xuất hiện của hai thuật ngữ Digital Natives và Digital Immigrants cũng tạo ra những vấn đề đáng lưu tâm trong lĩnh vực quản trị.

Theo dự đoán trong 3 năm tới, dân bản địa kỹ thuật số sẽ trở thành nhân khẩu học thống trị trên toàn cầu và số người nhập cư kỹ thuật số đang bắt đầu suy giảm. Do đó, cách tổ chức quản lý và thu hút lực lượng lao động đa thế hệ sẽ là yếu tố quyết định kẻ thắng - người thua trên thị trường. Dưới đây là 3 chiến thuật gợi ý để các doanh nghiệp thích ứng với một thời đại có sự cộng hưởng của nhiều thế hệ nhân sự như hiện nay:

1. Tư vấn ngược chiều (Reverse mentoring)

Nếu thương hiệu của bạn có tính chất tương tự như Digital Immigrants, cần làm gì để tiếp cận với nhóm đối tượng khách hàng phổ biến hiện nay là Digital Natives?

Trong bài viết gần đây có tựa đề “Tư vấn ngược chiều: Làm thế nào thế hệ Millennials trở thành những người cố vấn mới”, tập đoàn công nghệ Microsoft đã đề xuất chuyển đổi hình thức peer mentoring truyền thống (một chuyên gia giàu kinh nghiệm cố vấn cho một người mới) nhưng theo chiều ngược lại. Lấy ví dụ cụ thể, các nhà quản lý cấp cao có hàng chục năm kinh nghiệm tại Microsoft tại Nauy thường xuyên đến gặp và trò chuyện với các đồng nghiệp ở độ tuổi đôi mươi để hiểu hơn về insight của họ, khám phá những mối quan tâm của các tài năng trẻ hiện nay, những điều họ mong đợi ở môi trường làm việc là gì và làm thế nào để thu hút một thế hệ khách hàng mới.

Tư vấn ngược được đánh giá là giải pháp quản trị toàn diện, tuy nhiên, nhìn vào thực tế, Gen X hiện vẫn đang là lực lượng quản lý nòng cốt trong hầu hết các doanh nghiệp. Điều này ít nhiều sẽ có những hạn chế nhất định trong việc phát triển công ty ở thời đại số. Do đó, để duy trì tính cạnh tranh trên thị trường, các tổ chức cần phải quan sát các nhân viên thuộc nhóm “dân bản địa số” có tiềm năng trở thành nhà lãnh đạo nhằm chuẩn bị những chương trình đào tạo cả về chiều sâu và bề rộng kinh nghiệm trong khi họ vẫn đang ở vị trí cấp thấp.

2. Nuôi dưỡng tư duy cấp tiến

Nuôi dưỡng tư duy cấp tiến là việc bạn nỗ lực trau dồi kỹ năng trong quá trình chuyển đổi số mà không bị giới hạn ở tuổi tác và khả năng bẩm sinh.

“Dân bản địa số” với tư duy thế giới phẳng, tất cả mọi người đều bình đẳng và có cơ hội như nhau trong việc hợp tác và chia sẻ ý tưởng. Chính vì vậy, nếu các CEO áp dụng những tư duy cấp tiến này trong quản trị thì các nhân viên đa thế hệ sẽ sẵn sàng đầu tư hơn cho sự đổi mới trong tổ chức của mình.

Cần phải nhấn mạnh rằng, “dân bản địa số” không phải là những cá thể cá biệt. Cả “dân bản địa” và “dân nhập cư” đều được thúc đẩy bởi các tổ chức có hệ thống quản lý tốt và thể hiện sự quan tâm và mong muốn lắng nghe nhân viên của mình. Cả hai thế hệ đều kỳ vọng được tiếp cận với các tài nguyên học tập và có quyền đưa ra các quyết định ảnh hưởng trong công việc của họ.

3. "Bình thường hóa” những sai lầm và xem đó như một phần trong quá trình học hỏi

Phải thừa nhận rằng, kỹ thuật số đang phát triển với tốc độ “hàm mũ” và tạo ra những rào cản cũng như rủi ro đáng kể trong công việc. Không chỉ đối với nhóm nhân sự lớn tuổi mà những người trẻ ngày nay tuy thông thạo về công nghệ hiện đại nhưng họ hoàn toàn vẫn có thể mắc sai lầm. Chính vì vậy, các doanh nghiệp trong giai đoạn chuyển đổi số cần chuẩn bị tâm thế sẵn sàng mắc sai lầm và xem đây như một phần của quá trình phát triển liên tục.

Chuyển đổi kỹ thuật số không phải là đích đến, đó là cả một quá trình. Việc xác định đặc điểm và vai trò của nhóm người “bản địa” và “nhập cư” trong thời đại số sẽ giúp doanh nghiệp định hình các kế hoạch marketing cũng như quản lý nhân sự một cách toàn diện. Bên cạnh đó, “dân bản địa số” có thể trở thành những influencers, hỗ trợ “dân nhập cư” áp dụng những cách làm việc mới và phát huy nhiều ý tưởng sáng tạo để tương tác với khách hàng, từ đó đảm bảo hành trình chuyển đổi số của toàn bộ doanh nghiệp.

_____

Bài viết có tham khảo các nguồn dưới đây: