Trong thời đại thông tin và truyền thông số hiện nay, nghệ thuật kể chuyện không chỉ còn là công cụ sáng tạo của ngành văn hóa hay nghệ thuật, mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược truyền thông quốc gia. Khi được vận dụng khéo léo và sâu sắc, kể chuyện hào hùng (heroic storytelling) trở thành một hình thức quan hệ công chúng (PR - Public Relations) đặc biệt, góp phần định hình hình ảnh quốc gia, khơi gợi lòng yêu nước, và vun đắp niềm tự hào dân tộc. 


Kể chuyện – hơn cả một câu chuyện 


“Kể chuyện” tưởng như chỉ đơn thuần là việc thuật lại một sự kiện hay hành trình, nhưng trong bối cảnh xây dựng thương hiệu quốc gia (nation branding), kể chuyện trở thành một nghệ thuật đặc biệt – nơi cảm xúc, biểu tượng và thông điệp cùng hòa quyện để tạo nên sức lan tỏa sâu rộng. Câu chuyện càng truyền cảm hứng, càng dễ đi vào lòng người, càng giúp định vị bản sắc dân tộc. 


Tại Việt Nam, nghệ thuật kể chuyện hào hùng được thể hiện rõ nét qua cách truyền thông các sự kiện trọng đại như Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội, các kỳ SEA Games, lễ hội Tết, hay gần đây là Lễ diễu binh, diễu hành 30/4. Những dịp này là cơ hội để đất nước kể cho thế giới – và cho chính người dân mình – một câu chuyện về bản lĩnh, truyền thống, và khát vọng vươn lên. 


PR quốc gia không chỉ là quảng bá 


PR quốc gia là một khái niệm mở rộng của truyền thông công chúng, không đơn thuần là chiến dịch quảng bá du lịch hay kinh tế, mà là toàn bộ quá trình định hình và truyền tải hình ảnh quốc gia một cách có chiến lược. Trong đó, “câu chuyện” trở thành trụ cột. 


Chẳng hạn, khi Việt Nam đăng cai SEA Games 31, truyền thông không chỉ tập trung vào số huy chương hay các vận động viên nổi bật, mà còn kể một câu chuyện lớn hơn: câu chuyện về một đất nước đã trải qua chiến tranh, nhưng giờ đây mạnh mẽ, hiếu khách, năng động và đầy nội lực. Các hình ảnh về những tình nguyện viên trẻ, các cổ động viên nồng nhiệt, sân vận động rực rỡ sắc màu… chính là những lát cắt làm giàu cho câu chuyện ấy. 


Hay trong dịp kỷ niệm 30/4, báo chí và truyền thông không chỉ lặp lại dòng thời sự quen thuộc, mà tìm cách kể lại những câu chuyện người thật – việc thật, như một bà mẹ chiến sĩ, một cựu binh vượt hàng nghìn cây số về thăm chiến trường xưa. Từ đó, ký ức lịch sử trở nên sống động, gần gũi và dễ đồng cảm hơn với thế hệ trẻ. 


(Hình ảnh bên trong Sở chỉ huy Diễu binh, Diễu hành 30/4, Nguồn: znews.vn)


Từ cảm xúc cá nhân đến niềm tin tập thể 


Một câu chuyện hào hùng thành công luôn bắt đầu từ cảm xúc – đó là nguyên lý cốt lõi của storytelling. Khi người nghe cảm thấy đồng cảm, tự hào, thậm chí xúc động đến rơi nước mắt, câu chuyện đã hoàn thành sứ mệnh: kết nối con người với giá trị chung. 


Trong kỷ nguyên kỹ thuật số, truyền thông đa phương tiện (multimedia) càng làm cho những câu chuyện này trở nên sống động hơn. Một đoạn phim tài liệu, một bộ ảnh ký ức, một MV âm nhạc, một chiến dịch mạng xã hội... đều có thể là phương tiện để kể chuyện. Điều quan trọng là làm sao để câu chuyện mang tính biểu tượng, có chiều sâu văn hóa, và chạm được đến trái tim người xem. 


Chẳng hạn, chiến dịch Việt Nam – Vẻ đẹp bất tận từng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai không chỉ là một chiến dịch du lịch. Đó còn là lời kể về một đất nước thanh bình sau chiến tranh, thân thiện với bạn bè quốc tế, và tự hào với di sản văn hóa lâu đời. 


Vai trò của báo chí và truyền thông hiện đại 


Trong mọi thời điểm, báo chí vẫn là lực lượng tiên phong trong việc kể chuyện hào hùng. Nhưng khác với trước đây khi báo chí là nguồn thông tin gần như duy nhất, hiện nay báo chí phải cạnh tranh khốc liệt với mạng xã hội, blog cá nhân, và các nền tảng truyền thông số khác. Chính vì vậy, nghệ thuật kể chuyện trong báo chí cũng cần đổi mới để phù hợp với thói quen tiếp nhận mới. 


Một bài báo hiện nay không chỉ cần “viết hay” mà còn cần có tiêu đề thu hút, hình ảnh ấn tượng, và thậm chí kèm video, podcast, hay tương tác mạng xã hội. Báo chí cần tận dụng những nền tảng này để kể những câu chuyện dài hơi, có chiều sâu, đồng thời phản ánh góc nhìn đa chiều và nhân văn. 


Những thách thức và cơ hội 


Việc kể chuyện hào hùng trong bối cảnh PR quốc gia không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Một trong những thách thức lớn nhất là làm sao để câu chuyện không bị rơi vào khuôn sáo, tuyên truyền một chiều, hoặc quá lý tưởng hóa khiến người nghe cảm thấy xa rời thực tế. Mặt khác, kể chuyện cần tính chính xác, bởi chỉ cần một chi tiết thiếu kiểm chứng cũng có thể làm mất đi giá trị của toàn bộ thông điệp. 


Tuy nhiên, cơ hội cũng rất lớn. Với kho tàng lịch sử phong phú, văn hóa đa dạng, con người kiên cường và sáng tạo, Việt Nam sở hữu vô vàn chất liệu quý để kể chuyện. Vấn đề là chọn đúng câu chuyện, đúng thời điểm, và kể bằng một giọng điệu hiện đại, hấp dẫn. 


Kết luận 


Kể chuyện hào hùng không phải là “mỹ từ hóa” lịch sử hay “tô vẽ” hiện tại, mà là nghệ thuật chắt lọc những giá trị chân thực nhất của dân tộc để truyền cảm hứng, kết nối cộng đồng và xây dựng hình ảnh quốc gia trong tâm thức người dân lẫn bạn bè quốc tế. Trong dòng chảy hiện đại, nơi truyền thông lên ngôi và hình ảnh có thể quyết định thành bại của một quốc gia trên trường quốc tế, kể chuyện – khi được thực hiện đúng cách – chính là một trong những “vũ khí mềm” mạnh mẽ nhất để lan tỏa niềm tự hào dân tộc. 


Bùi Quốc Liêm

Đại học RMIT Việt Nam