Trong kỷ nguyên số, với sự bùng nổ của mua sắm trực tuyến, nhiều hãng bán lẻ đang tìm cách thu hút khách hàng đến cửa hàng bằng cách mang lại những trải nghiệm độc đáo. Một trong những giải pháp nổi bật là công nghệ thanh toán không thu ngân, cho phép khách hàng mua sản phẩm và rời đi mà không cần phải xếp hàng tại quầy thanh toán. Mô hình cửa hàng này loại bỏ hoàn toàn máy tính tiền, mang đến sự tiện lợi cho người tiêu dùng. Hiện nay, các cửa hàng không thu ngân đã xuất hiện tại Mỹ, Anh, Nhật Bản,...
Công nghệ đứng sau mô hình thanh toán không thu ngân tại cửa hàng
Quá trình mua sắm tại một cửa hàng không thu ngân diễn ra liền mạch qua 4 giai đoạn chính. Trước khi đến cửa hàng, khách hàng cần tải ứng dụng của cửa hàng và tiến hành đăng ký tài khoản. Khi đến cửa hàng, họ chỉ cần quét mã QR trên ứng dụng để xác thực và tự do lựa chọn sản phẩm. Trong quá trình chọn hàng, phần lớn các sản phẩm đều có thể được lấy trực tiếp. Tuy nhiên, một số cửa hàng có thể yêu cầu khách hàng tương tác với sản phẩm bằng cách quét mã vạch hoặc chạm vào màn hình để xác nhận lựa chọn. Kết thúc quá trình mua sắm, khách hàng chỉ cần rời khỏi cửa hàng. Hệ thống cảm biến và trí tuệ nhân tạo sẽ tự động ghi nhận các sản phẩm đã lấy và tiến hành thanh toán, giúp khách hàng tiết kiệm thời gian chờ đợi.
Tại các cửa hàng không có quầy thu ngân, mỗi khách hàng đều được hệ thống nhận diện thông qua các đặc điểm cá nhân. Song song đó, hệ thống camera và cảm biến áp suất được triển khai để theo dõi chặt chẽ từng bước di chuyển và sản phẩm mà khách hàng chọn. Dữ liệu thu thập từ các cảm biến khác nhau sẽ được hợp nhất, tạo nên một bức tranh chi tiết về tình hình bên trong cửa hàng tại bất kỳ thời điểm nào. Qua việc đối chiếu và bổ sung thông tin từ nhiều nguồn, hệ thống có thể xác định chính xác vị trí của khách hàng và các sản phẩm họ đã lấy, từ đó thực hiện quá trình thanh toán tự động.
Các camera được lắp đặt trên các kệ hàng trong cửa hàng thanh toán không thu ngân có thể nhận biết và xác định được mỗi món hàng, mà không cần phải gắn loại chip đặc biệt nào lên mỗi một hộp soup hay gói snack
Một công nghệ cốt lõi trong các cửa hàng không thu ngân chính là học sâu (Deep Learning) ứng dụng cho thị giác máy tính (Computer Vision). Thị giác máy tính, về bản chất, là khả năng của máy tính trong việc "hiểu" những gì chúng "nhìn thấy" qua hình ảnh và video. Nhờ học sâu, máy tính có thể "học hỏi" từ lượng lớn dữ liệu hình ảnh, tương tự như cách con người học cách nhận biết các vật thể. Áp dụng vào hệ thống cửa hàng không thu ngân, thị giác máy tính được sử dụng để thực hiện các tác vụ gồm nhận diện khách hàng, theo dõi đa mục tiêu và ước tính tư thế.
Các trợ lý ảo như Alexa, Siri hay Google Assistant là ứng dụng của học sâu (Deep Learning), được dùng để hiểu và đáp ứng các yêu cầu của người dùng một cách cá nhân hóa
Nhận diện khách hàng giúp xác định chính xác các sản phẩm trên kệ và nắm bắt được hành động lấy/đặt sản phẩm của khách hàng. Theo dõi đa mục tiêu cho phép hệ thống nhận biết đồng thời nhiều khách hàng, ghi nhận đường đi và các tương tác của họ với sản phẩm. Ước tính tư thế bổ sung thêm thông tin chi tiết về hành động của khách hàng bằng cách xác định vị trí các bộ phận cơ thể. Nhờ sự kết hợp của các kỹ thuật này, hệ thống có thể tạo ra một bản ghi chi tiết về hành trình mua sắm của mỗi khách hàng.
Loạt mô hình điểm bán không thu ngân nổi bật
1. Amazon
Để nâng cao trải nghiệm mua sắm cho khách hàng, Amazon đã triển khai công nghệ thanh toán không cần thu ngân, hay còn được gọi là Just Walk Out tại các siêu thị và cửa hàng tạp hóa quy mô lớn. Công nghệ này lần đầu tiên được giới thiệu tại cửa hàng tiện lợi Amazon Go ở Seattle (Mỹ) vào năm 2018. Đến năm 2021, Just Walk Out mới chính thức được áp dụng tại các cửa hàng lớn hơn, cụ thể là Amazon Fresh.
Khách hàng sau khi mua sắm xong sẽ đi qua các cánh cửa ở lối ra vào mà không cần phải dừng lại để quẹt thẻ tín dụng
Với công nghệ này, khách hàng sẽ được hướng dẫn để quét mã QR từ ứng dụng Amazon, quét lòng bàn tay, hoặc sử dụng thẻ thanh toán liên kết với tài khoản Amazon của họ. Tất cả những ai có tài khoản Amazon đều có thể tận dụng công nghệ này. Thông qua mô hình thanh toán không cần thu ngân, Amazon có thể tăng số lượng thành viên khách hàng thân thiết và khuyến khích họ quay lại nhiều lần.
Tài khoản Amazon của khách hàng sẽ tự động trích tiền thanh toán cho những món hàng mà họ đem ra khỏi cửa hàng
Công nghệ không cần thu ngân của Amazon sử dụng thị giác máy tính, cảm biến và học sâu (Deep Learning) để theo dõi những gì khách hàng đặt vào và lấy ra khỏi giỏ hàng. Hệ thống này cũng có khả năng xác định khi nào một mặt hàng được lấy khỏi kệ và đặt vào giỏ hàng, hoặc khi khách hàng thay đổi ý định và trả lại sản phẩm lên kệ.
Just Walk Out sử dụng thẻ RFID để quản lý lượng hàng hóa mà khách hàng lấy khỏi kệ. Đây là một phương pháp nhận dạng tự động, dựa trên lưu trữ dữ liệu từ xa. Mỗi thẻ RFID được gắn vào sản phẩm, ghi lại thông tin về giá cả. Khi vào siêu thị, khách hàng chỉ cần chọn sản phẩm yêu thích và hóa đơn sẽ được tự động in ra, không cần phải xếp hàng chờ kiểm tra giá qua quầy thu ngân như trước đây.
Sau khi hoàn tất mua sắm, khách hàng có thể rời khỏi cửa hàng với những sản phẩm đã mua, và ứng dụng sẽ tự động tính phí cho phương thức thanh toán mà họ đã chọn, đồng thời gửi hóa đơn đến tay họ. Ngoài việc tiết kiệm thời gian cho người tiêu dùng, Amazon còn muốn giảm thiểu sự tiếp xúc trong cửa hàng, và công nghệ Just Walk Out cho phép khách hàng mua sắm và thanh toán mà không cần tương tác với ai. Tuy nhiên, không nhiều siêu thị ở Mỹ áp dụng công nghệ này do chi phí gắn thẻ RFID đôi khi còn cao hơn giá trị sản phẩm, trong khi việc tiết kiệm từng đồng là một lợi thế cạnh tranh quan trọng đối với các siêu thị.
2. Tesco
Sau thành công của Amazon, Tesco, một trong chuỗi siêu thị nổi tiếng tại Anh, cũng chính thức khai trương cửa hàng không thu ngân đầu tiên tại khu vực Holborn, trung tâm London vào năm 2021. Cửa hàng không thu ngân GetGo của Tesco cho phép khách hàng mua sắm mà không cần quét mã vạch sản phẩm hay dừng lại tại quầy thanh toán. Sáng kiến này là kết quả của một thời gian thử nghiệm tại trụ sở chính của Tesco ở Welwyn Garden City từ năm 2019.
Các nhân viên tại cửa hàng GetGo có nhiệm vụ xếp hàng lên kệ và giúp khách hàng giải quyết các vấn đề kỹ thuật nảy sinh
Cửa hàng không thu ngân của Tesco vận hành dựa trên một hệ thống công nghệ tiên tiến. Kết hợp giữa các cảm biến trọng lượng trên kệ và trí tuệ nhân tạo (A.I), cửa hàng có thể theo dõi chính xác từng sản phẩm mà khách hàng chọn. Thay vì sử dụng nhận diện khuôn mặt, hệ thống A.I sẽ tạo ra một bản phác thảo khung xương độc nhất cho mỗi người. Nhờ đó, cửa hàng có thể theo dõi chuyển động của khách hàng và ghi nhận chính xác những sản phẩm họ đã lấy. Công nghệ A.I trong cửa hàng là kết quả của sự hợp tác giữa Tesco và công ty công nghệ Trigo. Đây là lần đầu tiên công nghệ này được áp dụng bởi một nhà bán lẻ tại Vương quốc Anh.
Để trải nghiệm mua sắm thông minh này, khách hàng chỉ cần tải ứng dụng Tesco.com và quét mã QR khi vào cửa. Sau đó, họ có thể tự do lựa chọn sản phẩm mà mình muốn mà không cần thực hiện bất kỳ thao tác quét mã nào khác. Khi rời khỏi cửa hàng, hóa đơn sẽ tự động được cập nhật vào tài khoản Tesco của khách hàng một cách nhanh chóng và chính xác.
Việc thêm và xóa sản phẩm trong giỏ hàng được thực hiện tự động bằng cách quét mã QR
Về tổng thể, cửa hàng GetGo của Tesco được thiết kế với diện mạo không khác nhiều so với các cửa hàng Tesco Express thông thường, mang đến cho khách hàng cảm giác quen thuộc. Cửa hàng cung cấp đầy đủ các loại mặt hàng, từ hoa tươi, đồ uống có cồn, bánh sandwich, thực phẩm chế biến sẵn cho đến các sản phẩm tươi mới từ lò bánh. Tuy nhiên, để đảm bảo tuân thủ quy định về bán hàng rượu bia và thuốc lá, cửa hàng đã bố trí riêng một khu vực kiểm soát độ tuổi, do nhân viên chuyên biệt phụ trách.
3. Imagr
Cũng trong năm 2021, Imagr, một startup chuyên về giải pháp mua sắm không thu ngân, đã ký kết hợp tác với H2O Retailing Corporation (Tập đoàn mẹ của cửa hàng bách hóa Hankyu và siêu thị Oasis). Họ đã tiến hành triển khai mô hình thanh toán không thu ngân tại 152 cửa hàng trên toàn Nhật Bản và có kế hoạch mở rộng sang châu Âu.
Khác với mô hình của Amazon, Imagr ra mắt xe đẩy thông minh Halo độc quyền có dạng giỏ kéo trong siêu thị, và mẫu xe đẩy lớn hơn. Xe đẩy này được trang bị một cụm camera và đèn chiếu sáng xung quanh vành giỏ. Camera sử dụng công nghệ thị giác máy tính (Computer Vision) và trí tuệ nhân tạo (A.I) để phát hiện sản phẩm, cho phép giỏ tự động ghi nhận các mặt hàng. Trong khi nhiều nhà bán lẻ khác lựa chọn sử dụng nhiều gói phần cứng với máy ảnh và cảm biến, Imagr chỉ yêu cầu một trạm sạc, một máy chủ cỡ máy tính để bàn và một trung tâm hình ảnh.
Đất nước Nhật Bản có hơn 56.000 cửa hàng tiện lợi và hơn 8.000 siêu thị phục vụ cho hơn 127 triệu người, trở thành nơi thử nghiệm hoàn hảo cho mô hình thanh toán không thu ngân
Để sử dụng dịch vụ mua sắm không cần thu ngân của Imagr, khách hàng cần tải ứng dụng tương ứng. Sau đó, nhân viên cửa hàng cũng được trang bị một ứng dụng quản lý để theo dõi hoạt động mua sắm của khách hàng. Điều đáng chú ý là trong khi nhiều giải pháp tương tự trên thị trường thường trang bị thêm màn hình cảm ứng cho giỏ hàng, Imagr lại lựa chọn một thiết kế tối giản hơn, tập trung vào trải nghiệm mua sắm trực quan và tự nhiên. Quyết định này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn hạn chế sự phức tạp, tạo điều kiện cho khách hàng dễ dàng làm quen với công nghệ mới.
Xe đẩy không trang bị màn hình có nhược điểm là người tiêu dùng có thể do dự khi phải tải xuống một ứng dụng riêng biệt. Trong khi đó, xe đẩy được trang bị màn hình không chỉ cung cấp thông tin cho khách hàng mà còn cho phép nhà bán lẻ tận dụng màn hình để phát quảng cáo và kiếm thêm doanh thu. Mỗi sản phẩm được thêm vào hoặc xóa khỏi giỏ hàng trong quá trình mua sắm được ghi lại trong một file có kích thước tương đương với một email, giúp giảm thiểu độ trễ. Tình trạng bên trong giỏ hàng được đồng bộ với điện thoại của khách hàng gần như ngay lập tức.
Như Quỳnh
Subscribe Newsletter của Advertising Vietnam để theo dõi nhiều tin tức hấp dẫn về ngành quảng cáo.
