Trong thời đại công nghệ số, hầu hết mọi hoạt động tiếp thị đều xoay quanh mạng xã hội. Một trong những phương pháp marketing online phổ biến hiện nay là hợp tác với các KOL và KOC nổi tiếng để quảng bá thương hiệu và sản phẩm.


KOL - Key Opinion Leader là những người nổi tiếng sở hữu chuyên môn và tầm ảnh hưởng nhất định trong một lĩnh vực nào đó, ví dụ như như ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên, beauty blogger,... Họ hoạt động như những gương mặt đại diện thương hiệu. Tuy nhiên, trong bối cảnh tâm lý và nhận thức của người tiêu dùng ngày càng thay đổi, dẫn đến xu hướng bớt tin vào những Influencer thường xuyên đăng tải nội dung mà họ biết rõ là quảng cáo. Một khảo sát đầu năm 2022 của Influencer Marketing Hub đưa ra kết luận người tiêu dùng muốn những Influencer mang phong thái đời thường, càng giống “normal people” (tạm dịch: người có đời sống bình thường) càng tốt.


Sự khác biệt giữa KOL và KOC


Xuất phát từ thực trạng trên, khái niệm KOC - Key Opinion Consumer ra đời và nhanh chóng trở thành một xu hướng nổi bật trên thị trường. KOC là những người tiêu dùng có sức ảnh hưởng đến quyết định mua của một nhóm người liên quan, cụ thể như bạn bè, người theo dõi (follower). Trong khi KOL cần có danh tiếng và lượng người hâm mộ nhất định, bất kỳ ai sở hữu tài khoản trên mạng xã hội cũng có thể trở thành KOC. Mọi hành vi mua sắm, chọn lựa và trải nghiệm sản phẩm của KOC không bị phụ thuộc vào bất kỳ kênh truyền thông hay công ty nào, do đó những đánh giá thường có khả năng ảnh hưởng mạnh mẽ đến quyết định mua hàng của người dùng. 


Sự khác biệt giữa KOL và KOC (nguồn: Digital 38)


Làn sóng KOC tại thị trường Trung Quốc và Việt Nam


Trung Quốc được xem là quốc gia đi đầu trong việc sử dụng KOC vào chiến dịch marketing. Đơn cử như vào ngày đầu tiên của lễ hội bán hàng thường niên của Alibaba, KOC người Trung Quốc Li Jiaqi (Lý Giai Kỳ) đã bán được khoảng 1,9 tỷ USD cho các sản phẩm kem dưỡng da từ thương hiệu Shiseido (nguồn Taosj.com). Chỉ trong một ngày tháng 10/2021, hai KOCs nổi tiếng là Li Jiaqi Huang Wei (thường được biết đến với nghệ danh Viya) đã bán được 3 tỷ USD - gấp ba lần doanh số trung bình hằng ngày của “ông lớn” thương mại điện tử Mỹ Amazon (theo Influencer Marketing Hub).


Theo Taosj.com, doanh số của Li Jiaqi là kỷ lục livestream bán hàng trên nền tảng thương mại điện tử trực tuyến Taobao của Alibaba


KOC đã thành công tại thị trường Trung Quốc từ lâu nhưng tại Việt Nam, khái niệm này vẫn chưa quá nổi bật dù việc review sản phẩm, hàng quán hay địa điểm du lịch đã sớm xuất hiện từ 2018 - 2019. Khi đứng trước quyết định nên sử dụng KOL hay KOC cho chiến dịch Marketing, nhiều thương hiệu vẫn lựa chọn KOL để đảm bảo mức độ lan tỏa và mức độ nhận diện. Chỉ khi hình thức video ngắn (short video) bùng nổ nhờ việc du nhập của TikTok và sự phát triển của công nghệ, cộng đồng KOC mới bắt đầu lộ diện. Trong một nghiên cứu do công ty Wyzowl thực hiện, các nhà khoa học đã chỉ ra mức độ chú ý của con người đã giảm từ 12 giây (năm 2000) xuống 8,25 giây (năm 2022). Do đó, người dùng Internet hiện nay có xu hướng lựa chọn video ngắn, sinh động và bổ ích để theo dõi.


Tại Việt Nam, nhiều KOC đã tự tạo nên thành công cho mình, đơn cử như Kiên Review (Lê Thành Kiên). Anh thường review về những sản phẩm đang nổi tiếng trên mạng xã hội, ví dụ như như bồn tắm gấp gọn, bình xịt sạch đường ống, máy bắt ruồi,… Tuy không quá đầu tư vào background hay hiệu ứng, những video của kênh vẫn thu hút người xem vì nội dung xác thực và đánh giá công tâm. Nhờ đó, anh đã đạt được 9,9 triệu người theo dõi trên TikTok và 419 nghìn người đăng ký trên YouTube. Bên cạnh đó, kênh TikTok của Ông Giáo Review cũng thu hút sự chú ý của nhiều người dùng khi đạt 1,4 triệu người theo dõi.


Những nội dung của Kiên Review đơn giản và thực tế


Theo báo cáo được Influencer Marketing Hub đăng tải vào tháng 3/2022, thị trường Influencer Marketing dự kiến tăng trưởng lên khoảng 16,4 tỷ USD trong năm nay. Trong bối cảnh 43% người dùng Internet chặn quảng cáo, Influencer Marketing được xem là giải pháp tối ưu cho các doanh nghiệp muốn nâng cao mức độ nhận diện và gia tăng doanh số. Qua đó, các KOC có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.


Kim Ngọc