Từ một học sinh chuyên Lý, đạt học bổng toàn phần ngành Công nghệ Thông tin đến thành lập Production House ALIEN Media vào năm 2013, đạo diễn Kawaii Tuấn Anh là người đứng sau loạt MV đình đám trên thị trường âm nhạc như “See Tình”, “Hơn cả yêu”, “Không thể cùng nhau suốt kiếp”,... Hơn một thập kỷ làm việc trong lĩnh vực sáng tạo, thế nhưng anh Kawaii lại chưa bao giờ để mình phụ thuộc vào một ý tưởng tâm đắc duy nhất. Với anh, một người làm sáng tạo phải biết mở rộng đầu óc để sẵn sàng đón nhận mọi thông tin, cảm xúc, sự việc xảy ra xung quanh để tìm nguồn cảm hứng ở khắp mọi nơi trong đời sống, biến chúng thành chất liệu, câu chuyện cho các tác phẩm nghệ thuật của mình.

Bên cạnh chất liệu đời sống, “tham vọng” dường như là yếu tố không thể thiếu trong hành trình sự nghiệp của anh Kawaii Tuấn Anh. Trong mỗi giai đoạn sự nghiệp, anh lại đặt ra những mục tiêu riêng, tự tạo áp lực cho chính bản thân nhằm mang đến những tác phẩm độc đáo, mới lạ phục vụ công chúng. Và tất cả “tham vọng” của anh Kawaii với vai trò Đạo diễn đều khởi nguồn từ cửa hiệu quảng cáo của ba.

Lớn lên cùng gia đình tại vùng quê, tuổi thơ của anh Kawaii xoay quanh cửa hiệu làm bảng quảng cáo của ba. “Từ những ngày còn bé, tôi nhìn thấy ba mình thiết kế bảng hiệu, in ấn và giao cho khách hàng một cách thủ công, chưa có sự hỗ trợ của phần mềm vi tính như hiện nay. Khi ấy, để chọn lựa phông chữ phù hợp với thiết kế, ba tôi phải dựa trên cuốn sổ lưu phông, sau đó dùng viết chì vẽ chữ để ‘demo’ cho khách hàng xem, cuối cùng là tự tay sơn bảng hiệu, anh Kawaii kể lại. 

Dần dà, các phần mềm thiết kế, quay dựng phát triển và trở nên phổ biến hơn. Cũng chính tại cửa hiệu này, anh đã được tiếp xúc với chúng, tự trải nghiệm và học hỏi những kiến thức nền tảng khi phụ giúp ba thiết kế bảng quảng cáo cho khách hàng. Trong suốt quá trình ấy, anh Kawaii cảm nhận được niềm vui thích mạnh mẽ với công việc liên quan đến Mỹ thuật, Thiết kế. Từ dự định theo học ngành Công nghệ Thông tin, thậm chí đạt được học bổng toàn phần, anh đã dành thời gian nghiên cứu và so sánh hai ngành này khác nhau ra sao, đâu là lĩnh vực mình thật sự muốn học, muốn làm. Cuối cùng, anh bày tỏ với gia đình mong muốn được chuyển ngành và theo đuổi công việc đúng với đam mê. 

Thế là trong khoảng thời gian bạn bè đang cắp sách đến trường, anh Kawaii đã tự tìm hiểu để quay và chỉnh sửa các video đầu tiên. “Mỗi lần hoàn thành được một video nào đó, tôi cảm thấy vui và hạnh phúc vô cùng. Tôi nhận ra bản thân rất thích cảm giác này. Sau mỗi lần xong được một video, tôi lại mong mỏi được tiếp tục làm tốt hơn lần này”, anh nói.

Sau đó, cơ duyên chợt đến với anh trong một lần đến nghe ca sĩ thần tượng của mình biểu diễn. Quá đỗi yêu thích, anh Kawaii đã tự dùng ảnh của người đó để thiết kế, sau đó in ra tặng cho “idol”. Nam ca sĩ mà anh yêu thích đã bày tỏ sự thích thú trước khả năng thiết kế đồ hoạ của anh. Hai người đã có dịp nói chuyện, tâm sự về sở thích và mục tiêu của bản thân. Hiểu được con đường mà anh Kawaii hướng đến, thần tượng của anh đã đích thân đến nhà để gặp ba mẹ anh, trình bày lý do muốn anh làm trợ lý của mình.

Như vậy, anh Kawaii đã có cơ hội đầu tiên trong sự nghiệp khi trở thành trợ lý của nam ca sĩ. Công việc lúc ấy của anh bao gồm cùng nam ca sĩ đến các buổi biểu diễn, chụp ảnh và gửi cho các bên báo chí, đồng thời chỉnh ảnh và làm banner. Thậm chí, anh Kawaii cũng có dịp được quay MV cho nam ca sĩ này.

Từ những bước đi đầu tiên ấy, anh Kawaii đã dành thêm thời gian đến học ở lớp Thiết kế Đồ hoạ với mong muốn nâng cao tay nghề của bản thân. Tại đây, anh gặp được những người anh em có chung sở thích. Cả hội đã kết nối với nhau và đăng ký tham gia một cuộc thi thiết kế do trường Đại học Hoa Sen tổ chức. 

Khi ấy, đề tài của cuộc thi là thực hiện một dự án bộ nhận diện cho một thương hiệu tưởng tượng, không có thật. Các thí sinh sẽ tự nghĩ ra thương hiệu và lên kế hoạch thiết kế. Lúc ấy, cả team của anh Kawaii chọn cái tên “ALIEN” và bắt đầu cùng nhau brainstorm. Sau cuộc thi, nhờ cảm nhận được sự hợp tác và kết nối chặt chẽ với nhau, team quyết định lập công ty lấy cái tên “ALIEN” và đăng ký giấy tờ thành lập vào năm anh Kawaii 20 tuổi. 

Sau khi có được vị trí mới, anh Kawaii Tuấn Anh đã tự hoạch định lộ trình phát triển của chính mình ở hai giai đoạn:

1. Từ lúc thành lập đến năm 2016: ALIEN sẽ tập trung vào làm kỹ xảo, đưa các hiệu ứng hình ảnh mới lạ vào thị trường âm nhạc Việt Nam, từ đó nhân rộng yếu tố này

Lúc này, anh cho rằng sáng tạo trước hết là phải “chiều” cái tôi cá nhân. Thế nhưng anh Kawaii cho biết, thời điểm này phong cách mà ALIEN hướng đến chưa được khán giả đón nhận nồng nhiệt, bởi thị hiếu lúc ấy rất khác biệt so với hiện nay. Tuy các nghệ sĩ vẫn đánh giá cao công sức và thành quả của đội ngũ, thế nhưng nếu MV không đạt thành công như mong đợi thì tất cả dường như là… vô ích. Để khắc phục tình trạng này, anh đã quyết định đi học thêm lớp Đạo diễn. 

1. Từ năm 2016: Anh Kawaii đi học về Đạo diễn Điện ảnh, chú trọng storytelling để thu hút khán giả

Trong khoảng thời gian đó, thị trường nhạc số Việt Nam bắt đầu nở rộ. Anh Kawaii đã có cơ hội làm Graphic Designer thiết kế bìa single, quay MV cho nhiều tên tuổi như Đàm Vĩnh Hưng, Phương Vy, các bài hát do nhạc sĩ Dương Khắc Linh sáng tác,... 

“Lúc này, tôi dần học được cách đáp ứng cái tôi cá nhân, đồng thời cảm thấy hạnh phúc khi sản phẩm của mình đáp ứng được thị hiếu của khán giả. Có nhiều lý do khác nhau nhưng tôi nghĩ đấy là câu chuyện của thời đại. Trước năm 2016, những kỹ xảo, ý tưởng của tôi được thực hiện chưa đúng thời điểm, thậm chí là xa rời thực tế nên khán giả chưa thể tiếp nhận những gì chúng tôi làm. Đến sau này, tôi mới hiểu rằng bản thân phải làm cho khán giả xem trước, và tôi phải xếp sau khán giả”, anh bày tỏ.

Trong thời gian phát triển, từ lâu anh Kawaii đã tự đặt ra cho mình mục tiêu phải làm những dự án liên quan đến văn hoá để “refresh” lĩnh vực này. Bởi với anh, văn hoá Việt Nam là nguồn tư liệu sáng tạo vô cùng đa dạng. MV “Không thể cùng nhau suốt kiếp” của ca sĩ Hoà Minzy là một trong những nỗ lực kết hợp văn hoá truyền thống dân tộc và sự hiện đại, mới mẻ. 

Để làm được điều đó, anh và ekip đã phải đến Huế 6 lần, dành rất nhiều thời gian để đọc sách và tra cứu thông tin. Không những thế, anh cũng phải tìm gặp các nhà sưu tầm cổ vật, cố vấn lịch sử, bảo tàng, trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế nhằm tìm hiểu chi tiết các phong tục trong đám cưới cung đình ngày xưa. Các yếu tố như những người hầu theo sau phải cầm những loại lá nào, các nghi thức làm lễ ra sao,... xuất hiện trong MV đều bắt nguồn từ những chia sẻ của các chuyên gia ấy. Không những thế, đôi khi các chuyên gia cũng đến tận trường quay để đảm bảo cách mang giày, cầm vũ khí, treo phụ kiện,... nhằm đảm bảo những đặc điểm nhỏ nhất trên MV cũng được tái hiện cụ thể.

Đến MV “Kẻ Cắp Gặp Bà Già” của ca sĩ Hoàng Thuỳ Linh, yếu tố văn hoá mà cả ekip cần chú trọng là tranh Hàng Trống. Ít phổ biến hơn tranh Đông Hồ, cả ekip cần tìm được những đặc điểm nhận dạng sao cho người xem nhìn vào có thể nhận ra đấy là tranh Hàng Trống ngay lập tức. Lúc này, anh Kawaii và team lại tiếp tục dựa vào sách vở, liên hệ với các nhà nghiên cứu chuyên sâu để tìm hiểu về dòng tranh này.

Với anh, áp lực lớn nhất khi thực hiện những MV thể hiện văn hoá Việt Nam là hai từ “phục dựng”. Nếu phục dựng các yếu tố lịch sử, tức là anh phải truyền tải “đúng” kiến thức đến khán giả trước, yếu tố “hay” sẽ xếp phía sau. Song với những MV hiện nay, ekip của anh Kawaii Tuấn Anh phải vừa đảm bảo “đúng” thông tin, kiến thức lịch sử và cả yếu tố sáng tạo, hiện đại.

Trong khi đó, những MV mang tính chất hư cấu sẽ được bổ sung dòng thông tin “Tất cả những sự kiện, nhân vật đều là hư cấu” ngay đầu video để thông báo cho khán giả: “Trong những trường hợp này, có thể team tôi sẽ đảm bảo quần áo, bối cảnh đúng với thời điểm lịch sử. Song nội dung câu chuyện hay nhân vật, tất cả các yếu tố khác sẽ do chúng tôi sáng tạo. Dòng thông báo trên vừa làm rõ với khán giả về mặt nội dung, đồng thời cũng là cách chúng tôi tôn trọng lịch sử.” 

“Điều thú vị là các nhân sự trẻ tại ALIEN đều rất hứng thú với yếu tố lịch sử. Các bạn rất ngạc nhiên trước việc được khám phá các thông tin độc đáo về văn hoá cổ truyền. Như vậy, các bạn sẽ đồng hành và phối hợp với tôi một cách nhịp nhàng hơn trong quá trình thực hiện dự án. Tôi sẽ phân công để mỗi bạn lo một yếu tố khác nhau, từ đó tổng hợp lại thành một sản phẩm hoàn chỉnh”, anh Kawaii chia sẻ về quá trình làm việc nhóm.  

Trong số những MV mà anh Kawaii Tuấn Anh đã đạo diễn đến thời điểm hiện tại, 80% sản phẩm của anh đều lấy “cảm xúc” làm yếu tố chính. Những ý tưởng thực hiện MV của anh đến từ chính cuộc sống, những câu chuyện về tình yêu, tình bạn, gia đình,... xung quanh anh, và của chính anh. Anh gom góp tất cả chất liệu đó truyền tải vào từng sản phẩm sao cho phù hợp với mỗi nghệ sĩ.

Minh chứng cụ thể nhất cho yếu tố “cảm xúc” của Kawaii Tuấn Anh có lẽ là MV “Hơn cả yêu” của ca sĩ Đức Phúc. Với giai điệu ngọt ngào kể về những tình yêu tích cực có thật trong cuộc sống, anh Kawaii và ekip đã mất hai tháng tìm kiếm các nhân vật phù hợp với tinh thần và chủ đề bài hát: tình yêu là yếu tố kết nối người với người, vượt qua cả các rào cản, định kiến,...

Không chỉ mang cảm xúc vào các video âm nhạc, anh Kawaii Tuấn Anh cũng đem yếu tố ấy đến các dự án thương mại. Với anh, một trong những dự án đáng nhớ nhất là các quảng cáo Tết hợp tác cùng thương hiệu Knorr. Sau khi hoàn tất MV “Lớn rồi còn khóc nhè” của Trúc Nhân, đúng một năm sau, ALIEN Media và anh Kawaii có cơ hội sản xuất một MV dựa trên cốt truyện của MV đó. 

Ekip của anh Kawaii đã thuyết phục agency mời diễn viên Thanh Thuỷ góp mặt trong dự án. Bởi trước đó, MV “Lớn rồi còn khóc nhè” đã thể hiện hình ảnh ca sĩ Trúc Nhân và diễn viên Thanh Thuỷ một cách gần gũi và đầy tình cảm. Nếu tiếp tục kể câu chuyện này, chúng sẽ giúp thương hiệu thể hiện rõ nét tinh thần của ca khúc gốc, đồng thời cũng làm bật lên câu chuyện về gia đình. 

Cuối cùng, dự án “Có vị nào hơn vị Tết nhà” đã đạt được nhiều thành công khi khán giả đón nhận nồng nhiệt. Nội dung MV cũng khiến nhiều du học sinh cảm động và mong mỏi được trở về nhà đón Tết cùng gia đình. Những cảm xúc của người xem là yếu tố quan trọng truyền cảm hứng cho anh Kawaii tiếp tục thực hiện những sản phẩm chất lượng.

Từ kết quả đó, Trúc Nhân - diễn viên Thanh Thuỷ - Knorr đã trở thành “bộ ba” quen thuộc mỗi khi đến dịp Tết đến xuân về. Song ở mỗi năm, anh Kawaii đều sẽ lồng ghép những thông tin mới nhất. Đơn cử như với MV “Bếp ấm ngày Tết” ra mắt trong mùa dịch, anh Kawaii sẽ đan xen các nội dung liên quan đến xã hội vào nhằm gia tăng tính gần gũi, kết nối với người xem. 

“Với Knorr, tôi thường để gói hạt nêm xuất hiện trong bếp. Chúng tôi thể hiện tất cả hình ảnh quen thuộc, thường xảy ra ở căn bếp các gia đình Việt Nam như ‘vì sao con với ba cũng nấu như mẹ mà hương vị không ngon bằng’. Lý do là vì người mẹ sử dụng Knorr như một gia vị ‘bí mật’ giúp tăng hương vị món ăn. Qua đó, sản phẩm xuất hiện nhẹ nhàng, tự nhiên, có ảnh hưởng đến nội dung video nhưng không khiến khán giả khó chịu”, anh nói.

Điều quan trọng khi anh Kawaii thực hiện các dự án thương mại là “không né tránh” việc quảng cáo. Anh hiểu rõ rằng video commercial sẽ phải thể hiện được hình ảnh sản phẩm, vậy điều anh cần làm là tìm được một phương án để sản phẩm có giá trị, mang tính ảnh hưởng đến cốt truyện. “Điều này giúp khán giả tiếp nhận sản phẩm như một tình tiết trong MV, và họ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn. Với tôi, tôi thường sẽ đặt sản phẩm vào đầu hoặc cuối MV.” Cụ thể, anh Kawaii chia sẻ:

• Đặt sản phẩm quảng cáo ngay đầu video: Khi vừa nhấp vào, người xem chưa có thông tin gì về bối cảnh, họ chưa bị cuốn vào nội dung. Vì thế, khán giả sẽ không cảm thấy khó chịu khi nhìn thấy hình ảnh quảng cáo. 
• Đặt sản phẩm quảng cáo ở cuối video: Đến cuối MV khi cốt truyện đã khép lại, sản phẩm có thể xuất hiện như một yếu tố quan trọng trong đoạn kết. Cách làm này cũng giúp người xem không bị gián đoạn trải nghiệm xem bởi quảng cáo.

Trong quá trình hợp tác với các nhãn hàng, anh Kawaii sẽ tiếp tục đồng hành cùng họ khi anh vẫn còn nhiều cảm xúc để sáng tạo. Thế nhưng đến khi nhãn hàng thay đổi mục tiêu quảng bá hay chọn lựa một cốt truyện khác, anh sẽ giao dự án cho một đạo diễn khác. Anh chia sẻ rằng mỗi đạo diễn có một thế mạnh riêng, am hiểu một ngành hàng riêng. Việc tìm được đạo diễn phù hợp với nhãn hàng sẽ góp phần gia tăng mức độ hiệu quả của dự án.

Chia sẻ về các dự án commercial hiện nay, anh Kawaii cho rằng suy thoái kinh tế giai đoạn gần đây ảnh hưởng trực tiếp tới ngành Quảng cáo trong nước. Tuy nhiên, anh tin rằng mọi việc sẽ sớm được phục hồi và phát triển hơn nữa. Thị trường quảng cáo cũng sẽ ngày càng mở rộng hơn khi ngày càng nhiều thương hiệu và agency quốc tế gia nhập Việt Nam, tạo tiền đề cho các dự án khu vực.

Bên cạnh các dự án thương mại, anh Kawaii nhận thấy ngành công nghiệp giải trí đang có những chuyển biến tích cực. “Vào năm 2013, mỗi dự án chỉ có ngân sách vài chục triệu. Đến những năm sau, con số dần tăng lên thành vài trăm triệu, đến nay là vài tỷ. Số lượng dự án và số tiền đầu tư vào chúng tăng lên khiến ngành này càng ngày càng phát triển. Song các nhân sự nên giữ 'một cái đầu lạnh', hãy hướng đến mục tiêu đưa nền âm nhạc và nghệ thuật Việt Nam tiệm cận với thế giới. Điều này giúp chúng ta đi được xa và phát triển một cách bền vững”, anh Kawaii Tuấn Anh nói.