Điều gì sẽ xảy ra khi Grab và GoTo - công ty mẹ của Gojek sáp nhập?

Trước bối cảnh cạnh tranh khốc liệt và tình hình tài chính ngày càng thách thức, hai “kỳ lân” công nghệ Đông Nam Á, Grab và GoTo - công ty mẹ của Gojek, được cho là đang đẩy nhanh tiến trình đàm phán sáp nhập vào cuối tuần trước. 

Nếu thương vụ sáp nhập thành công, Grab và GoTo sẽ kết hợp để tạo ra một doanh nghiệp có sức mạnh thị trường vượt trội, nắm giữ phần lớn thị phần dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn tại Đông Nam Á. Tuy nhiên, thương vụ này cũng đi kèm với nhiều thách thức. Bên cạnh các rào cản pháp lý, việc hợp nhất hai công ty với văn hóa doanh nghiệp và chiến lược kinh doanh khác biệt sẽ là một quá trình phức tạp và tốn kém.

Grab và GoTo được cho là đang trong quá trình đàm phán sáp nhập

Ngày 05/02 vừa qua, theo nguồn tin của Reuters và Bloomberg, Grab và GoTo đang trong quá trình đàm phán sáp nhập, hướng đến một thỏa thuận trong năm nay nhằm chấm dứt tình trạng kinh doanh thua lỗ kéo dài trên thị trường Đông Nam Á đầy cạnh tranh. 

Cụ thể, các cuộc thảo luận giữa hai công ty được cho là đang đẩy mạnh trong những tuần gần đây, với mục tiêu hoàn tất thỏa thuận vào năm 2025. Trên thực tế, Grab và GoTo đã nhiều lần tổ chức đàm phán trong những năm qua nhằm tìm kiếm một giải pháp hợp nhất, giúp giảm chi phí và giảm áp lực cạnh tranh trên thị trường có hơn 650 triệu người tiêu dùng. 

Thông tin mới nhất này đã giúp cổ phiếu của Grab Holdings tăng gần 13% trong phiên giao dịch tại New York, trong khi đó, cổ phiếu GoTo, được niêm yết tại Jakarta, tăng 7,4%

Tuy nhiên, theo báo Jakarta Globe của Indonesia, đại diện GoTo khẳng định không có thỏa thuận nào diễn ra và cho biết công ty không có kế hoạch hành động quan trọng nào trong 12 tháng tới, ngoài việc thực hiện mua lại cổ phiếu. Trong khi đó, Grab từ chối đưa ra bình luận.

Trước đó, vào tháng 12/2020, Grab từng thông báo với nhân viên rằng họ đang ở vị thế có thể mua lại Gojek. Tuy nhiên, đến tháng 02/2024, GoTo khẳng định chưa có bất kỳ cuộc thảo luận nào với Grab về khả năng sáp nhập. Điều này phản ánh những rào cản kéo dài giữa hai bên, bao gồm bất đồng nội bộ và các trở ngại pháp lý, đặc biệt là vấn đề chống độc quyền do sự thống trị của họ tại các thị trường lớn như Indonesia và Singapore. Chính vì vậy, ngay cả với những cuộc đàm phán đang diễn ra, vẫn chưa có gì đảm bảo sẽ dẫn đến một thỏa thuận cuối cùng. 

Các nhà phân tích từ Bloomberg Intelligence nhận định rằng, dù sáp nhập có thể giúp củng cố vị thế dẫn đầu của cả hai trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, nhưng thương vụ này sẽ phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý, do cả Grab và GoTo đều là những nền tảng dịch vụ theo yêu cầu hàng đầu tại nhiều thị trường trọng điểm của Đông Nam Á. 

Grab và GoTo là hai trong số những công ty công nghệ hàng đầu Đông Nam Á, với tổng giá trị thị trường gần 25 tỷ USD. GoTo được thành lập vào năm 2021 sau khi Gojek và nền tảng thương mại điện tử Tokopedia sáp nhập. Trong khi đó, Grab (công ty có trụ sở tại Singapore và được Uber Technologies hậu thuẫn) cùng với GoTo (với sự hậu thuẫn của SoftBank Group) đều đã có những bước tiến hướng đến lợi nhuận sau khi niêm yết trên sàn chứng khoán. 

Tiềm năng sáp nhập mang lại lợi ích đáng kể

Theo ông John Doe, chuyên gia kinh tế tại Đại học Quốc gia Singapore, nếu Grab và GoTo sáp nhập, một tập đoàn công nghệ khổng lồ với sức mạnh thị trường đáng kể sẽ được hình thành. Tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên lo ngại về độc quyền, đặc biệt trong bối cảnh dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn ngày càng trở nên thiết yếu đối với người dân Đông Nam Á. 

Trong lúc chờ kết quả từ các cuộc đàm phán, cả hai công ty đã thực hiện nhiều chiến lược nhằm cải thiện tình hình tài chính. Grab đã mở rộng hoạt động bằng cách mua lại một chuỗi siêu thị tại Malaysia và một ứng dụng đặt chỗ tại Singapore. Trong khi đó, GoTo đã đồng ý chuyển nhượng quyền kiểm soát mảng thương mại điện tử đang thua lỗ của mình cho TikTok trong một thỏa thuận trị giá 1,5 tỷ USD. 

Thực tế, tốc độ tăng trưởng của cả hai công ty đã chậm lại đáng kể so với mức 3 chữ số trong quá khứ. Nguyên nhân chủ yếu là do người tiêu dùng trong khu vực thắt chặt chi tiêu để ứng phó với lạm phát và lãi suất tăng cao. Điều này cũng khiến nhu cầu đối với dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn tăng trưởng chậm hơn khi thị trường dần bão hòa và người tiêu dùng ngày càng cẩn trọng hơn trong việc chi tiêu. 

Tại thị trường Việt Nam, khoảng cách giữa Grab và các đối thủ thu hẹp dần khi Be tăng người dùng và Xanh SM gia nhập thị trường (Theo báo cáo “Mức độ phổ biến ứng dụng gọi xe máy 2024” của Q&Me)

Theo Technode Global, Ngân hàng đầu tư Maybank dự báo rằng nếu thương vụ sáp nhập diễn ra, biên lợi nhuận của công ty hợp nhất có thể tăng lên 5,5% vào năm tài chính 2027, tương đương 80% mục tiêu EBITDA điều chỉnh trong dài hạn của Grab. Ngân hàng này cũng ước tính EBITDA sẽ tăng từ 106 triệu USD lên 209 triệu USD trong giai đoạn 2026 - 2027, cao hơn đáng kể so với mức giả định hiện tại của cả Grab và Gojek khi hoạt động độc lập. 

Ngoài ra, nghiên cứu từ Maybank chỉ ra rằng: “Nếu sáp nhập được thực hiện dựa trên giá trị doanh nghiệp theo EV/GMV (giá trị doanh nghiệp/tổng giá trị hàng hóa) là 0,9 lần đối với Grab và 0,6 lần đối với Gojek, thì giá trị hiện tại ròng (NPV) của Grab có thể tăng thêm 8 - 9%, trong khi GoTo có thể đạt mức tăng 3 - 5%”. Điều này cho thấy thương vụ sáp nhập có thể mang lại lợi ích đáng kể, đặc biệt là đối với Grab. 

Không chỉ dừng lại ở lợi thế tài chính, báo cáo cũng nhấn mạnh rằng việc hợp nhất sẽ giúp Grab đạt được quy mô lớn hơn, mang lại lợi thế định giá tốt hơn trong dài hạn cũng như tối ưu hóa tính kinh tế trên mỗi đơn vị kinh doanh so với các đối thủ nhỏ hơn. Bên cạnh đó, quy mô mở rộng cũng giúp công ty dễ dàng tích hợp các dịch vụ phong cách sống như đặt chỗ nhà hàng và chăm sóc sức khỏe, nâng cao trải nghiệm người dùng. 

Về phía GoJek, Maybank nhận định rằng sáp nhập có thể giúp công ty chấm dứt cuộc chiến tiếp thị kéo dài, đồng thời tối ưu hóa chi phí vốn (Capex) và chi phí hoạt động (Opex), từ đó cải thiện đáng kể hiệu quả tài chính trong tương lai. 

Triển vọng và thách thức nếu thương vụ sáp nhập thành công

Nếu thương vụ sáp nhập thành công, Grab và GoTo sẽ kết hợp để tạo ra một doanh nghiệp có sức mạnh thị trường vượt trội, nắm giữ phần lớn thị phần dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn tại Đông Nam Á. Điều này không chỉ giúp cả hai tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn tạo ra một đối thủ cạnh tranh đáng gờm trước các nền tảng nước ngoài như Bolt, inDrive và Lalamove.  

Cả hai công ty đều ghi nhận kết quả tài chính vững chắc trong năm 2024, với doanh thu ròng của GoTo đạt 239,6 triệu USD từ tháng 01 - tháng 09 và Grab đạt 716 triệu USD trong quý 3

Tuy nhiên, cả hai đang gặp thách thức lớn trong việc duy trì lợi nhuận khi phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành dịch vụ gọi xe và giao đồ ăn. Việc giá cả bị kiểm soát chặt chẽ đã làm thu hẹp biên lợi nhuận, buộc hai công ty phải tìm kiếm giải pháp tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động. 

Dù vậy, quá trình đàm phán sáp nhập không hề đơn giản. Một trong những rào cản lớn nhất là sự bất đồng giữa hai bên về phân chia quyền kiểm soát và lợi ích sau sáp nhập. Bên cạnh đó, các quy định chống độc quyền tại các thị trường trọng điểm như Indonesia và Singapore cũng là một thách thức đáng kể. Do cả Grab và GoTo đều có ảnh hưởng lớn trong khu vực, bất kỳ thỏa thuận hợp nhất nào cũng sẽ chịu sự giám sát nghiêm ngặt từ các cơ quan quản lý. 

Nhìn rộng hơn, cuộc sáp nhập giữa Grab và GoTo không chỉ đơn thuần là một thỏa thuận kinh doanh giữa hai công ty công nghệ lớn nhất Đông Nam Á, mà còn là một bước ngoặt quan trọng đối với toàn bộ nền kinh tế số trong khu vực. Nếu thành công, nó sẽ tái định hình cục diện ngành dịch vụ theo yêu cầu, tạo ra một doanh nghiệp khổng lồ với sức ảnh hưởng đáng kể. Mặt khác, điều đó cũng đặt ra những câu hỏi lớn về tính công bằng và mức độ cạnh tranh trong một thị trường ngày càng tập trung.

Như Quỳnh

Subscribe Newsletter của Advertising Vietnam để theo dõi nhiều tin tức hấp dẫn về ngành quảng cáo.