Ngành ô tô Nhật Bản đứng trước áp lực kỷ nguyên xe điện: “Cú bắt tay” của Honda, Nissan và Mitsubishi là bước đi chiến lược để cạnh tranh toàn cầu

Trước áp lực toàn cầu ngày càng gia tăng, Honda, Nissan và Mitsubishi Motors đã quyết định bắt tay trong một liên minh lịch sử. Đây không chỉ là sự hợp tác chiến lược để chia sẻ nguồn lực, mà còn là bước đi sống còn nhằm đối phó với sự trỗi dậy mạnh mẽ của các đối thủ xe điện đến từ Trung Quốc, Mỹ và châu Âu.

Vào ngày 23/12/2024, Honda và Nissan đã công bố việc bắt đầu đàm phán sáp nhập, với dự kiến hoàn tất vào tháng 6/2025 và thành lập một công ty cổ phần chung vào tháng 8/2026. Mitsubishi Motors, hiện đang nắm giữ 24% cổ phần của Nissan, cũng đang xem xét việc tham gia vào liên minh này. Nếu thành công, đây sẽ là thương vụ sáp nhập lớn nhất trong ngành ô tô kể từ khi Fiat Chrysler và PSA hợp nhất để tạo ra Stellantis vào năm 2021.

Sáp nhập để giữ vững vị thế trước làn sóng bùng nổ của các thương hiệu xe điện quốc tế

Ngành ô tô toàn cầu đang bước vào một kỷ nguyên đầy biến động, nơi xe điện và trí tuệ nhân tạo không chỉ thay đổi cục diện mà còn định hình tương lai. Từng là biểu tượng của sự tiên phong, Nhật Bản giờ đây đang chật vật giữ vững vị thế trước làn sóng bùng nổ mạnh mẽ của các thương hiệu xe điện đến từ Trung Quốc.

Cuộc cách mạng công nghệ với động lực từ điện hóa và xe tự lái, kết hợp cùng áp lực ngày càng lớn từ các quy định môi trường khắt khe, buộc các nhà sản xuất ô tô phải tái cấu trúc chiến lược nếu muốn tồn tại.

Doanh số bán xe điện dài hạn toàn cầu từ 2020 đến 20240 theo thị trường trong bối cảnh chuyển đổi kinh tế (theo BloombergNEF)

Theo BloombergNEF, số lượng xe điện toàn cầu được dự đoán sẽ đạt 30 triệu chiếc vào năm 2027, tăng gấp mười năm lần so với con số 2 triệu chiếc năm 2020. Đây không chỉ là một bước nhảy vọt về nhu cầu, mà còn là hồi chuông cảnh báo cho những “ông lớn” truyền thống như Honda và Nissan nếu không nhanh chóng đổi mới, họ sẽ bị bỏ lại phía sau.

Thực tế, Trung Quốc đã chính thức vượt qua Nhật Bản để trở thành quốc gia xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới, theo Financial Times. Tham vọng của các hãng xe điện Trung Quốc không dừng lại ở việc chiếm lĩnh thị trường nội địa, mà còn mở rộng sang Đông Nam Á, châu Âu, và các thị trường tiềm năng khác, tạo nên mối đe dọa trực tiếp với các đối thủ Nhật Bản vốn đã quen thuộc với vị thế dẫn đầu.

Không chỉ Tesla đang khẳng định quyền lực bằng những sản phẩm mang tính đột phá, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc như BYD cũng nhanh chóng chiếm thị phần nhờ sự kết hợp giữa giá cả cạnh tranh và công nghệ hiện đại. Trong cuộc đua này, không gian dành cho sự chậm trễ gần như không tồn tại, và mỗi bước đi sai lầm đều có thể đánh đổi bằng chính tương lai của cả một ngành công nghiệp.

Honda hiện vẫn là cái tên "đi sau" trong cuộc đua xe điện tại Nhật Bản. Điều này thể hiện rõ qua doanh số tại Trung Quốc – thị trường trọng điểm của hãng – khi sụt giảm 30,7% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 11/2024 so với cùng kỳ năm trước. Đứng trước những khó khăn chồng chất, Honda buộc phải đưa ra quyết định cắt giảm công suất sản xuất toàn cầu khoảng 500.000 xe, tương đương 10%. Lần đầu tiên trong lịch sử, hãng phải giảm công suất tại các nhà máy ở Trung Quốc – trung tâm sản xuất lớn nhất của mình.

Nissan cũng không nằm ngoài vòng xoáy khủng hoảng. Sau 25 năm gắn bó, tập đoàn này quyết định chấm dứt mối quan hệ liên minh với Renault, khi cả hai bên nhận ra rằng hợp tác truyền thống không thể giúp họ đương đầu với làn sóng xe điện và các quy định khí thải ngày càng khắt khe. Tháng 11/2024, Nissan công bố kế hoạch cắt giảm 20% công suất sản xuất toàn cầu và sa thải gần 10% lực lượng lao động, tương đương khoảng 9.000 nhân sự.

Cả Honda và Nissan đều nhận ra rằng, với nguồn lực hạn chế và quy mô không đủ lớn, họ khó lòng duy trì vị thế cạnh tranh trước sự trỗi dậy mạnh mẽ của xe điện trên toàn cầu. Chính vì vậy, sự sáp nhập giữa Honda, Nissan và Mitsubishi không chỉ là một chiến lược kinh doanh táo bạo, mà còn là hành động sống còn để thích nghi và vượt qua những thử thách khắc nghiệt của ngành công nghiệp ô tô.

Sự hợp tác này mang lại nhiều lợi thế chiến lược. Trước hết, liên minh giữa ba hãng xe mang đến sức mạnh tổng hợp vượt trội, giúp mỗi bên khai thác tối đa thế mạnh riêng tại các thị trường trọng điểm. Honda đang có vị trí vững vàng tại Bắc Mỹ, Nissan là “tay chơi lớn” ở châu Âu, trong khi Mitsubishi giữ vị thế lâu đời tại Đông Nam Á. Sự kết hợp này không chỉ tạo ra một tập đoàn hùng mạnh mà còn củng cố khả năng mở rộng thị phần toàn cầu.

Thêm vào đó, liên minh sẽ giảm thiểu đáng kể chi phí phát triển công nghệ, một thách thức không nhỏ trong bối cảnh cả ba hãng đều cần đầu tư lớn vào xe điện và trí tuệ nhân tạo. Việc chia sẻ nền tảng thiết kế, công nghệ pin, và hệ thống truyền động sẽ không chỉ giúp tiết kiệm tài nguyên mà còn tăng tốc độ ra mắt sản phẩm, giúp cả ba nhanh chóng đáp ứng nhu cầu thị trường.

Tổng Giám đốc Honda, ông Toshihiro Mibe, đã nhấn mạnh: “Ngành công nghiệp ô tô đang thay đổi với tốc độ chưa từng có. Chúng tôi tin rằng sự hợp tác này sẽ không chỉ giúp đối phó với thách thức mà còn thúc đẩy những thay đổi tích cực trong xã hội, mang lại giá trị mới cho ngành di chuyển.” Câu nói này phản ánh tham vọng của Honda, không chỉ dừng lại ở việc thích nghi mà còn muốn vươn lên dẫn dắt sự thay đổi trong kỷ nguyên xe điện và công nghệ tự động hóa.

Tác động của việc sáp nhập Honda, Nissan và Mitsubishi lên ngành công nghiệp ô tô toàn cầu

Sự sáp nhập được công bố giữa Honda, Nissan và Mitsubishi đánh dấu một bước chuyển lớn trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Bằng cách kết hợp nguồn lực và hoạt động, ba nhà sản xuất ô tô Nhật Bản này hướng tới việc xây dựng một tập đoàn hùng mạnh, đủ sức đối mặt với những thách thức đang thay đổi nhanh chóng của thị trường ô tô hiện đại, đặc biệt là sự chuyển dịch sang công nghệ điện khí hóa và lái xe tự động.

Sau đây là những tác động mà sự sáp nhập này có thể mang lại cho ngành công nghiệp ô tô toàn cầu:

1. Tăng cường cạnh tranh giữa các ông lớn toàn cầu

Sự hợp nhất này sẽ giúp Honda, Nissan và Mitsubishi trở thành nhà sản xuất ô tô lớn thứ ba thế giới về doanh số, chỉ đứng sau Toyota và Volkswagen. Động thái này đưa nhóm mới vào vị trí cạnh tranh nghiêm túc về quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ và tầm ảnh hưởng thị trường. Với giá trị vốn hóa thị trường dự kiến vượt 50 tỷ USD, sự sáp nhập giúp nhóm này cạnh tranh không chỉ với các ông lớn truyền thống mà còn với các đối thủ mới nổi như Tesla, BYD và các startup xe điện khác.

2. Đẩy nhanh phát triển xe điện (EV)

Khi ngành công nghiệp chuyển sang EV, việc hợp nhất nguồn lực sẽ giúp các công ty phát triển chung nền tảng EV, pin và cơ sở hạ tầng sạc. Điều này làm giảm chi phí sản xuất và rút ngắn thời gian đưa các mẫu xe mới ra thị trường. Bằng cách tận dụng chuyên môn kỹ thuật của Honda, thị phần EV sẵn có của Nissan (với dòng xe Leaf), và công nghệ plug-in hybrid (PHEV) của Mitsubishi, sự sáp nhập có thể mang lại danh mục EV mạnh mẽ với hiệu suất cao và giá cả phải chăng.

3. Hiệu quả chi phí thông qua chia sẻ nguồn lực

Việc sáp nhập cho phép ba hãng ô tô tối ưu hóa quy trình sản xuất, chia sẻ chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D), đồng thời sử dụng chung chuỗi cung ứng. Điều này có thể giảm chi phí sản xuất, từ đó mang đến mức giá cạnh tranh hơn cho người tiêu dùng toàn cầu. Ngoài ra, việc chia sẻ nguồn lực sẽ giúp các công ty đầu tư mạnh hơn vào các công nghệ tiên tiến như pin thể rắn và hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao (ADAS).

4. Thách thức đối với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc

Sự sáp nhập củng cố vị thế của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản trên thị trường toàn cầu, đặc biệt là tại châu Á, nơi họ đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng lớn từ các thương hiệu Trung Quốc như BYD, Geely và Nio. Khả năng sản xuất EV giá cả phải chăng của thực thể hợp nhất có thể làm chậm đà phát triển của các hãng xe Trung Quốc tại những thị trường quan trọng như Đông Nam Á và châu Âu.

Các công ty sản xuất ô tô hàng đầu của Trung Quốc như BYD và Nio đang nhắm đến thị trường nước ngoài, khiến chính phủ các nước phải đối mặt giữa việc khuyến khích tiếp nhận nhiều hơn hay bảo vệ các nhà sản xuất trong nước.

5. Tác động đến thị trường Mỹ và châu Âu

Tại Mỹ, sự sáp nhập có thể giúp cải thiện vị thế của Honda, Nissan và Mitsubishi bằng cách mang đến một danh mục sản phẩm thống nhất và cạnh tranh hơn. Tại châu Âu, nơi các quy định về khí thải rất nghiêm ngặt, sự hợp tác mang lại cơ hội phát triển các dòng xe sạch hơn và hiệu quả hơn để đáp ứng tiêu chuẩn. Điều này cũng sẽ tạo áp lực lên các nhà sản xuất phương Tây như Ford, GM và Stellantis trong việc đẩy nhanh chiến lược phát triển EV và công nghệ của họ để duy trì tính cạnh tranh.

6. Tác động đến chuỗi cung ứng

Sự hợp nhất của ba nhà sản xuất lớn sẽ gây ra hiệu ứng gợn sóng trên các chuỗi cung ứng toàn cầu. Các nhà cung cấp phụ tùng, pin và chất bán dẫn có khả năng phải thích nghi với yêu cầu của công ty mới, dẫn đến những thay đổi về giá cả và khối lượng sản xuất cho toàn ngành.

7. Đổi mới công nghệ và lái xe tự động

Quan hệ đối tác có thể tập trung mạnh mẽ hơn vào việc phát triển hệ thống lái xe tự động, một lĩnh vực quan trọng mà các nhà sản xuất ô tô đang chạy đua để khẳng định vị thế. Bằng cách kết hợp ngân sách R&D, thực thể hợp nhất có thể thúc đẩy nhanh chóng công nghệ tự động, cung cấp hệ thống tích hợp để cạnh tranh với các công ty như Waymo và Tesla.

8. Áp lực đối với các nhà sản xuất nhỏ hơn

Các nhà sản xuất nhỏ và khu vực, vốn thiếu nguồn lực để đầu tư lớn vào R&D hoặc phát triển EV, có thể đối mặt với áp lực gia tăng để hợp nhất hoặc liên minh nhằm tồn tại. Sự sáp nhập đặt ra tiền lệ cho sự hợp tác quy mô lớn trong một ngành mà quy mô ngày càng quyết định đến thành công.

9. Hồi sinh ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản

Sự sáp nhập có thể làm mới ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản bằng cách hợp nhất các thế mạnh và giải quyết những điểm yếu như doanh số nội địa giảm và cạnh tranh toàn cầu gia tăng. Bằng cách thể hiện một mặt trận thống nhất, Honda, Nissan và Mitsubishi có thể khẳng định lại vị thế của Nhật Bản như một lực lượng hàng đầu trong thị trường ô tô toàn cầu.

Kết Luận

Sự sáp nhập giữa Honda, Nissan và Mitsubishi là một bước đi táo bạo nhằm đối phó với những thách thức hiện tại của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Mặc dù còn nhiều thách thức tiềm ẩn liên quan đến văn hóa doanh nghiệp, bản sắc thương hiệu, chiến lược kinh doanh, cũng như áp lực từ phía nhà đầu tư, nhưng nếu thành công, thương vụ này có thể tạo ra một tập đoàn đủ mạnh để cạnh tranh hiệu quả trên thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh ngành ô tô đang thay đổi nhanh chóng với sự gia tăng của xe điện và áp lực cạnh tranh từ các nhà sản xuất mới nổi, sự kết hợp giữa Honda, Nissan và Mitsubishi không chỉ là một giải pháp tạm thời mà còn là một chiến lược dài hạn nhằm đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững trong tương lai.

Diệu Anh

Subscribe Newsletter của Advertising Vietnam để theo dõi nhiều tin tức hấp dẫn về ngành quảng cáo.